Jaki jest szef – każdy widzi. To osoba, na której spoczywa spora odpowiedzialność. Nie tylko za własny sukces, ale też za powodzenie firmy i swoich pracowników. Niestety, jest wyjątkowo mało książek, które mogą pomóc odnaleźć się w tej trudnej roli. A poradników polskiego autorstwa można po prostu ze świecą szukać. Wyjątkiem jest „Psychologia szefa 1. Szef to zawód” Jerzego Guta i Wojciecha Hamana. Co ciekawe, znalazła się na liście dwudziestu Biznesowych Bestsellerów Dwudziestolecia. Należy do lektur najbardziej inspirujących polskich menedżerów.
Karanie i nagradzanie
Poradnik zaczyna się dwoma bardzo ważnymi aspektami zarządzania zespołem. Jest to karanie i nagradzanie pracowników. To bardzo trudne zagadnienia. O ile nagradzanie jeszcze jest przyjemne, to wyznaczanie sankcji jest niewdzięcznym zagadnieniem. Wiele osób ma problem z obiema tymi czynnościami. Szef często ma tendencję do tego, by nikogo nie chwalić i nie wyróżniać. Tak samo jest z karaniem – niektórym osobom łatwiej jest zignorować niesubordynację niż rozpoczynać z nią walkę. Dzięki autorom „Psychologii szefa” ten problem przestanie cię dotyczyć. W książce zawarto kompleksowe informacje na ten temat. Zaczyna się od możliwych form nagradzania i karania, ewentualnych kłopotów oraz uwag. Najważniejszy jest jednak algorytm działania. Tak naprawdę, jest do dokładna instrukcja, krok po kroku, jak rozmawiać z pracownikiem, by była to rozmowa skuteczna.
Trudne decyzje
Kolejnym ważnym aspektem jest przekazywanie trudnych decyzji. To prawdziwa sztuka. Dzięki „Psychologii szefa” zwolnienie pracownika nie będzie już tak trudne jak przed lekturą. Niestety, to bardzo ważna i potrzebna umiejętność, której nie uczą w szkole. Co ciekawe, w książce wyjaśniono też jak rozmawiać i negocjować z odchodzącym pracownikiem, aby chronić interesy firmy i samego szefa. To ważne, by w każdej sytuacji pamiętać o zabezpieczeniu dobra firmy. Z odchodzącym pracownikiem można też negocjować, by zatrzymać go we firmie. Oczywiście, dotyczy to wyłącznie dobrych pracowników. O kiepskich – nie warto walczyć.
Konkretne narzędzia
Gut i Haman dają szefom konkretne narzędzia do pracy. Dzięki nim wywiązywanie się z własnych obowiązków może być prostsze. Z tego powodu warto się z nimi zapoznać i je zapamiętać. Dobrym pomysłem może też być przygotowanie sobie ściągawki i umieszczenie jej w widocznym tylko dla siebie miejscu.
Technika zdartej płyty – Polega na powtarzaniu wciąż tych samych zwrotów, które właściwie niewiele wnoszą do rozmowy. „Ja słyszę”. „Ja rozumiem”. W ten sposób pracownik czuje zaangażowanie szefa w rozmowę, ale równocześnie nie słyszy żadnych obietnic.
Sztuka odmawianie – „Nie” trzeba mówić wyraźnie. Bez złudzeń i niedopowiedzeń. Odmowa powinna być stanowcza i rzeczywiście kończyć rozmowę. Najgorsze jest odmawianie w taki sposób, że pracownik nie zdaje sobie sprawy z tego, że usłyszał „nie”.
Stawianie granic – Szef to nie kolega. Szef musi mieć autorytet, bo bez niego będzie mu ciężko delegować i egzekwować zadania.
Targowanie – Szef powinien wiedzieć też, kiedy ustąpić i dać satysfakcję. Nie zawsze trzeba postawić na swoim. Są sytuacje, w których dla dobra firmy lepiej jest się wycofać.
Odsłanianie swoich intencji – Szef to też człowiek. Ma emocje i powinien je od czasu do czasu odsłaniać. Osoba, która ma cały czas kamienną twarz, nie wzbudza zaufania ani sympatii. Taka osoba nie okaże się dobrym liderem.
Trudne pytania – Szef powinien wiedzieć, że pytania mają ogromną moc. Z tego powodu warto je zadawać. Najlepsze pytania dotyczą motywacji i blokad. „Dlaczego ci na tym zależy?” „Czego najbardziej chcesz uniknąć?” „Co chcesz osiągnąć?” Jeśli pracownik nie jest w 100% przekonany do swoich racji, to pewnie spasuje. Z czasem, nauczy się by do szefa przychodzić z gotowym i konkretnym planem.
Parafraza potrzeb – Parafraza to po prostu powtórzenie tego samego, ale innymi słowami. Szef nie powinien jednak zniekształcać motywów i intencji rozmówcy. Chodzi o to, by potwierdzić cel, ale go nie interpretować.
Feedback – Wiele osób uważa go za ocenę, ale nią nie jest. Feedback jest po prostu komentarzem dotyczącym konkretnego zdarzenia lub zachowania. Może być pozytywny lub konstruktywny. Oba są bardzo pożądane, ale trzeba stosować go umiejętnie. Feedbacku udziela się zgodnie z zasadami, które musi znać każdy szef.
Gotowe rozwiązania
Jerzy Gut i Wojciech Haman prowadzą szefa za rękę. Dają mu gotowe rozwiązania i narzędzia. Żadnych półśrodków. Na talerzu podają algorytm: nagradzania, karania, mediacji szefowskiej i rozmowy z marudą.
Ciężkie życie szefa
Autorzy wyjaśniają też powody, dla których życie szefa nie jest bułką z masłem. Osoby na stanowiskach kierowniczych muszą liczyć się z pewnym rodzajem samotności. Muszą mieć umiejętność wyznaczania granic, których po prostu nie wolno przekraczać. Szef musi mieć autorytet, by wzbudzać zaufanie swoich pracowników. Nie chodzi tu wcale o terror i trzymanie ludzi na krótkiej smyczy. Szef może być z podwładnymi po imieniu, może wychodzić z nimi na piwo po pracy i spędzać wspólnie czas. Musi jednak mieć wyczucie, kiedy relacja przestaje być zdrowa. W przeciwnym razie ryzykuje, że pracownicy wejdą mu na głowę. Efektem tego będzie problem z delegowaniem zadań, kontrolowaniem ich wykonania oraz karaniem. Koniecznie należy, więc oddzielać życie prywatne od zawodowego.
Konieczność
Za popularnością „Psychologii szefa 1. Szef to zawód” stoi fakt, że jest po prostu potrzebna. To książka, która dotyka polskich realiów i polskiej mentalności. Takich publikacji jest niewiele, a są bardzo potrzebne. To kompendium wiedzy. To wszystko, co potrzebne umieszczone w jednej książce. Nie ma sensu kupować osobnego podręcznika do każdego zagadnienia, skoro tu jest wszystko. Niezwykle ważne jest też to, że autorzy podają gotowe rozwiązania. To wyjątkowo cenne. Każdy szef boryka się z problemami – np. ile razy można zwrócić pracownikowi uwagę na ten sam błąd? Albo jak nagrodzić pracownika, gdy firma nie ma pieniędzy? Gut i Haman dają gotowe odpowiedzi, z których można czerpać garściami.